Kimler MS hastalığı riski taşıyor?

Merkezi sinir sistemini oluşturan beyin, beyincik ve omurilik gibi yapıları etkileyen ve genç erişkinlerde görülen Multipl Skleroz (MS); aslında, ‘bir hastalık’ değil, ‘hastalıklar grubunu oluşturuyor. Türkiye’de yaklaşık 30.000 MS hastası bulunuyor. MS’in, gelişim süreci içerisinde çok farklı seyreden ya da hastadan hastaya büyük farkların görülebileceği değişik tipleri bulunuyor. Ayrıca hastalık kadınlarda erkeklere oranla 2,5 kat daha fazla görülüyor. Kesin nedeni bilinmeyen MS hastalığı sinir sisteminin farklı bölgelerini farklı zamanlarda etkiliyor ve daha çok genç erişkinlerde meydana geliyor. MS hastalarının büyük bir bölümü ilk ataklarını 20 – 40 yaşları arasında geçirmekle birlikte nadiren çocukluk veya ileri yaş gruplarında da ortaya çıkabiliyor. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Demet İlhan Algın, günümüzde tedavi edilebilir hale gelen Multipl Skleroz (MS) hastalığı hakkında merak edilen soruları şöyle yanıtlıyor:

MS nasıl ortaya çıkar?

Bağışıklık sisteminin bir şaşkınlığı sonucu oluşan ve merkezi sinir sistemini etkileyen MS hastalığında; beyin, beyincik ve omurilikte seyreden sinir lifleri ve onların etrafındaki kılıflar etkilenmektedir. Vücut kendinden olan dokuyu yabancı gibi algılayıp, ona karşı bir reaksiyon oluşturmakta ve söz konusu dokuda hasar ortaya çıkarmaktadır. Bu dokular sinir lifleri ve kılıfları oluşturduğu için kola, göze, bacağa giden iletilerde aksama meydana gelmektedir. Bu aksama sonucunda ise görme kaybı veya bulanıklık; kol, el ve bazen hem kol hem de bacakta güçsüzlük; yürüyüşte bozulmalar ve dengesizlik ile konuşmada ağırlaşma ve peltekleşme ortaya çıkabilmektedir. Bağışıklık sistemindeki şaşkınlık sonucu vücut kendi dokusuna bir zarar verdiği için MS’e ait belirtiler genellikle geçicidir. Çünkü vücut bir süre sonra bu yanlışlığı fark ederek, kendini düzeltilmeye çalışmakta ve sonuçta iyileşme sürecine girilmektedir.

Hastalığın nedenleri nedir?

MS hastalığının birçok etkisi üzerinde duruluyor. Çevresel faktörler ve bazı virüsler etkili olabiliyor. Ama daha çok konuştuğumuz bağışıklık sisteminden kaynaklanan bir hastalık olduğudur.

Hastalığın belirtileri nedir?
Hastalığın ilk belirtileri; gözde görme kaybı veya bulanıklığı, çift görme, konuşmada zorluk, kol ve/veya bacakta güçsüzlük ve uyuşukluk, ellerde titreme, yürüme güçlüğü veya dengesizlik, ince hareketlerde beceri kaybı şeklinde olabilmektedir. Ancak bu belirtilerin, tek başlarına MS hastalığına özgü olmayıp; nörolojik kökenli veya diğer birçok hastalıkta da görülebileceği unutulmamalıdır.

En çok kimler risk altındadır?

• Kadınlarda
• 20–40 yaşları arasındaki genç erişkinlerde
• Beyaz ırktan olanlarda
• Ilıman ve soğuk iklim kuşağında yaşayanlarda (Kuzey ülkelerinde daha sık görülür ve ekvator kuşağına yaklaştıkça azalır.)
• Ailesinde MS olanlarda
• Sosyo-kültürel ve ekonomik düzeyi yüksek olanlarda daha sık görülmektedir.

MS Hastalığının türleri var mıdır?

MS hastalığının dört tipi vardır.

1-İyi Huylu MS: Bu tipte hafif ataklar vardır ve atakları tam düzelme takip eder. Zamanla biriken bir kötüleşme olmaz ve kalıcı bir hasar bırakmaz.

2-Tekrarlayan ve Düzelen Tip: MS'li hastaların yaklaşık yüzde 25'i bu gruba girer. Erken dönemde genellikle benign tipe benzer ve ataklardan sonra tam iyileşme olur.

3-İkincil İlerleyen Tip: Başlangıcı "Tekrarlayan ve Düzelen" tip gibidir. Tekrarlayan ataklar sonrası düzelme daha zorlaşabilir.

4-Birincil İlerleyen Tip: Ataklarla birlikte ya da ataksız seyir gösterebilir. Ataklı seyirde hastalığın başlangıcından itibaren giderek artan fonksiyonel kayıplar yani sakatlıklar ataklarla daha da şiddetlenebilir ve giderek kalıcı fonksiyonel bozukluklar artar.

MS hastalığı herhangi bir zihinsel probleme yol açar mı?

MS hastalığı zihinsel probleme yol açmaz. Daha çok yorgunluğa ve unutkanlığa yol açmaktadır. Unutkanlık MS hastalığına mı bağlı yoksa farklı bir etmene mi bağlı olduğu belirlenmelidir. Bu hastalık için pratik çözümler sunabiliriz. Çalışma ortamındaki stres azaltıcı etkinlikler önerilebilir.

MS hastalığı ile ilgili son gelişmeler nelerdir?

MS hastalarının en çok merak ettiği konulardan bir tanesidir. Son zamanlarda televizyon ve gazetelerde çok fazla gündeme gelen kök hücre tekniğidir. Fakat bundan gelen sonuçlar araştırma aşamasındadır.