Dr.Sibel Boztaş, Boyun kitleleri hakkında bilgi verdi.

BOYUN KİTLELERİ NE ANLAMA GELİYOR?

Boyun kitleleri ve boyunun her iki tarafında ani olarak beliren şişlikler hastaları endişeli bir şekilde doktora götüren nedenlerin başında geliyor.

Boyun çok değişik ve çok miktarda tümöral kitlenin görüldüğü ve lenfatik dokunun en yoğun olduğu vücut bölgesidir. Vücutta en fazla lenf damarı ve lenf nodunun olduğu bölgedir. Genellikle lenf nodlarının iyi veya kötü huylu hastalıklarla şişmesi sonucu ortaya çıkan boyun kitleleri KBB polikliniklerinde sık görülen bir başvuru nedenidir. Acıbadem Eskişehir Hastanesi KBB-BBC Uzmanı Dr. Sibel Boztaş, boyun kitleleri hakkında bilgi verdi.

Boyun kitleye sahip olan bir hastada önemli olan kitlenin kanser olup olmadığına karar verebilmektir. Boyundaki sert, hassas olmayan kitleler aksi ispat edilinceye kadar kanser kabul edilmelidir. Gelişmekte olan ülkelerde boyun kitlelerinin en sık sebebi enfeksiyonken, gelişmiş ülkelerde hijyen koşulları düzeltilmiş olduğundan kitlelerin enfeksiyöz olma oranı azalmakta, doğumsal ve tümöral olma oranı artmaktadır. Boyun kitlelerine tanı koymada hastaya ve kitleye özgü birçok faktör vardır. Hastanın yaşı, sigara ve alkol kullanması, kitlenin boyundaki yeri, sertliği, boyutları tanı koymaya yardımcı kriterlerdir.

Boynumdaki Kitle Kanser Mi?

Boyunda şişlik yakınması ile doktora gelen hastaların hemen hepsi bu başvuruyu kanser korkusu ile yaparlar. Tümöral bir kitleyi tanıma deneyimine sahip olmayan bir hekim, hastayla aynı korkuya kapılarak gereksiz bir yığın tetkik isteyip işleri karmaşık bir hale getirebilir. Böyle bir durum, hastaya kanser korkusuyla geçireceği birkaç gün ve hatta haftaya neden olur. Peki, boyunda kitle ile gelen bir hastaya nasıl yaklaşılmalı?

Hasta pediatrik yaş grubundaysa ( 15 yaş ve altı) kitlenin enfeksiyöz veya doğumsal olma ihtimali kanser olma ihtimaline göre fazlasıyla yüksektir. Pediatrik yaş grubu boyun kitlelerinin en fazla görüldüğü yaş grubudur. Bu grupta % 15 oranında görülen iyi ve kötü huylu tümöral kitleler en az görülen boyun kitleleridir. Kötü huylu tümöral kitleler %10–11 oranındadır. Bunlardan en fazla görüleni ise lenfomalardır.

Genç erişkin yaş grubunda da ( 16–40 yaş arası) enfeksiyon kaynaklı ve doğumsal iyi huylu kitleler tümöral kitlelere göre daha fazla görülürler. Tümöral kitleler; metastatik kitleler, tiroid kanserleri, lenfomalar, tükürük bezi tümörleri, damar ve sinirlerden kaynaklanan tümörlerdir.

Sigara İçen Erişkin Yaş Grubuna Dikkat!

Erişkinlerde ( 40 yaş üstü) boyun kitlelerinde ilk sırayı tümöral kitleleler oluşturur. Kırk yaş üstü bir insanda boyundaki bir kitle aksi ispat edilinceye kadar kanser olarak kabul edilmelidir.

Kitle Sebebini Araştırmak İçin Birçok Tetkik Bulunuyor

Boyunda kitle oluşturan hastalığın gerçek sebebini bulmak her zaman kolay değildir. Ancak boyun kitlesi ile başvuran bir hastada öyküsü dikkatli dinlendiğinde tetkike gerek kalmadan % 50 sine tanı konabilir. Bazen sadece muayene ile kitlenin nedeni hakkında bilgi edinilebilir. Eğer kitle ile beraber bademcik iltihabı ya da buna benzer bir hastalık bulunduysa öncelikle bu tedavi edilir ve kitlenin iyileşip iyileşmediğine bakılır. Ya da ilk muayene sırasında kitlenin özelliklerine göre ciddi olabilecek bir hastalığa bağlı olmadığı düşünülürse belli bir süre takip edilebilir. Fakat kitlenin sebebi ile ilgili bir fikir edinilemiyorsa ya da ciddi olabilecek bir hastalığa bağlı olduğu düşünülüyorsa mutlaka sebebi bulmaya yönelik bazı incelemeler yapılmalıdır. Özellikle çocuklarda boyunda çok sayıda lenf bezi bulunabilir. Bunlar genellikle önemli olmayan ve daha önce geçirilmiş iltihaplara bağlıdır. Ancak mutlaka bir KBB uzmanı muayene edip tetkik gerekip gerekmediğine karar vermelidir.

Boyunda kitle sebebini araştırmak için yapılabilecek birçok tetkik vardır. Hangi tetkikin yapılacağı genellikle muayene sırasında şüphelenilen duruma göre belirlenir. Bazen de bir tetkikin sonucu bir başka tetkiki gerektirir. Bazı hastalarda hangi tetkik yapılırsa yapılsın kesin sebep belirlenemeyebilir. Kitlenin çıkarılıp patolojide incelenmesi gerekebilir. Kan sayımı ve diğer kan tahlillleri, akciğer grafisi, endoskopik muayene, boyun ultrasonu, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans ( MR),iğne biyopsisi, insizyonel biyopsi gibi tetkik ve muayene bulgularına göre şüphelenilen duruma göre yeni tetkikler gerekebilir.

Boyundaki kitleye eğer kanser olarak tanı konduysa bu çoğunlukla baş boyun bölgesindeki bir kanserin metastazıdır ( yayılmışlık). Dolayısı ile ilk tümörün çıkış yerini bulmak için yüz cildi, saçlı deri, kulaklar, burun, ağız içi ( dil, dudak, diş etleri, damak, bademcikler ), yutak, gırtlak, geniz ve tiroid bezi çok iyi değerlendirilmelidir. Bu bölgelerin değerlendirmelerini yapabilme kapasitesi nedeni ile KBB hekimleri boyun kitlelerinin uzmanı konumundadır.

Boyunda Kitlenin Tedavi Seçeneği Kitlenin Sebebine Bağlı

Boyunda kitlenin nasıl tedavi edileceği, kitlenin sebebine bağlıdır. Başka bölgedeki iltihaplara bağlı lenf bezi büyümelerinde, o bölgenin tedavisi kitlenin de tedavi olmasını sağlar. Kist gibi kitleler, bu kitlenin çıkarılması ile tedavi edilir. Eğer tümör varsa, nasıl tedavi edileceği bu tümörün yerine ve yayılımına göre belirlenir. Lenf bezi kanserlerinde kemoterapi ya da radyoterapi tedavi seçeneğidir. Ancak birçok kanserin tedavisinde, kanserin kaynaklandığı doku ile beraber lenf bezleri de ameliyatla çıkarılır.